Maurits Buitekant

31.03.1942

Op 31 Maart 1942 vlucht Maurits Buitekant vanuit het Werkkamp Geesbrug in Drenthe [1] naar Amsterdam. Met hulp van een gids duikt hij een tijdlang onder in Den Haag. Hij is van plan naar Zwitserland te gaan.
Zijn vluchtroute loopt via België, het bezette gedeelte van Frankrijk naar het niet-bezette gedeelte van Frankrijk. Frankrijk is sinds Juni 1940 opgedeeld in twee zones: het door de Duitsers bezette noordelijke en westelijke Frankrijk (de hele Atlantische kust) en het niet-bezette Zuid-Frankrijk. Zuid-Frankrijk word geregeerd door maarschalk Pétain, Hij collaboreert met de Duitsers "om Frankrijk te redden".

Maurits Buitekant slaagt erin tot Nice te komen, maar wordt daar verraden door de Nederlandse Consul De Kuiper.

Hij wordt gearresteerd maar door tussenkomst van Commissaris Stini zogenaamd 14 dagen vastgezet in Kazerne Anvarre [place Masséna, Nice].
Vanaf november 1942 worden er ook in Vichy-Frankrijk Duitse troepen gelegerd. Dit is een Duitse reactie op de landing van Amerikaanse en Britse troepen in Marokko en Algerije, gebieden die tot dat moment in handen waren van de Vichy Fransen.).
Maurits Buitekant vindt het te gevaarlijk worden en besluit vrijwillig in het door Italianen bewaakte interneringskamp in Sospel te gaan. [Sospel ligt 40km ten Noordoosten van Nice].
09.1943

Als de Duitser verder oprukken vlug hij uit dit kamp en gaat te voet naar Rome. Daar ontmoet hij de gedeserteerde Italiaan Attilo Luca die een goede vriend van hem wordt.

Samen willen ze naar het Zuiden en komen terecht in San Donato Val di Comino, Province of Frosinone, Lazio. De Familie Di Bona vangt hun daar op. Ze proberen de Frontlinie over te steken maar ook hier zijn reeds Duitse troepen aangekomen. Dus weer vluchten terug naar Rome, ze worden opgevangen in Hotel Salus [2].

"Razza Idepertio"De oorlog in Italië is voorbij.
Op 4 juni 1944 houdt het Vijfde Amerikaanse leger zijn triomfantelijke intocht in Rome.
Ook Franse Legereenheden hebben deel genomen aan de strijd in Italië waaronder het Vreemdelingen Legioen met het 13e D.B.L.E.

Rome 28 Juni 1944, De Gaulle inspecteert B.C.13 van het 13e D.B.L.E. in Rome

Maurits Buitekant heeft geen kleren, geen schoenen helemaal niets. Samen met zijn vriend willen ze zich aansluiten bij het Amerikaanse leger maar die willen hun niet hebben. Uiteindelijk verwijzen de Amerikanen hen naar het Legioen. Als Maurits Buitekant zich wil aanmelden bij het Legioen ontmoet hij een Adjudant van Joodse afkomst. Die vraagt of hij de Franse taal machtig is. Gelukkig wel. Goed lezen zegt de Adjudant, teken alleen voor de duur van de oorlog in Europa.

Dat doet Maurits Buitekant een wordt Legionair bij het 13e DBLE.

10.07.1943

Op 10 Juli 1944 bezoekt Maurits Buitekant de Consul-Generaal voor Nederland in Italië de Heer D.G.E. Middelburg. Deze beschrijft het relaas van Maurits Buitekant in een brief van aan de Minister van Buitenlandse Zaken in Londen.

 

No. 605/119

m. Buitekant

NAPELS, 10 Juli 1944.

1. Ik heb de eer Uwer Excellentie te berichten, dat zich op 8 dezer tot mij wendde Maurits BUITEKANT, geboren te Amsterdam op 4 Augustus 1922 houder van een soort paspoort No. 759, afgegeven door het Zweedsche Gezantschap, afdeeling B, te Vichy, met de waarneming der Nederlandsche belangen in Frankrijk belast, op 15 October 1942 en geldig tot 15 October 1944, en van een certificaat van nationaliteit, afgegeven door de Zweedsche Legatie te Rome, afdeeling B, op 16 Mei 1944.

2. De betrokkene, die den Israëlietischen godsdienst belijdt, heeft in Nederland geen militairen dienst verricht. Hij is eenigen tijd in het concentratiekamp in Drenthe opgesloten geweest.

In October 1942 is hij daaruit ontvlucht en bereikte via België Frankrijk. In dit land heeft hij 1 maand in het concentratiekamp te Sespen vertoefd.

3. In September 1943, na den Italiaanschen wapenstilstand is Buitekant de Italiaansche grens gepasseerd, einde September is hij te Rome aangekomen. Hij heeft driemaal zonder succes getracht het front te passeeren.

4. Op 8 Juni 1944 is Buitekant uit Rome vertrokken en hij heeft den dag daarop met eenige vrienden bij Frascati dienst genomen in het vreemdelingenlegioen van de Vrije Fransche Strijdkrachten onder de naam Maurits Bergsma. Hij zou opgegeven hebben Nederlander te zijn, doch men heeft hem niet gezegd, dat hij in de Nederlandsche

Zijner Excellentie

den Heere Minister van Buitenlandsche Zaken.

LONDEN.

Nederlandsche strijdkrachten thuis behoorde.

5. Thans is de betrokkene ingelijfd in C.A.C. 13, 2e bataljon, Secteur Postal 82002.

6. Buitekant vervoegde zich te mijner kanselarij om wat geld te leenen. Ik kon hem slechts mededeelen, dat hij door vrijwillig dienst te nemen in vreemden krijgsdienst zijn Nederlanderschap verloren heeft en dat hij zich bij de Nederlandsche autoriteiten had behooren te melden voor dienstneming in de Nederlandsche strijdkrachten. Uit prive middelen heb ik hem eenig geld voorgeschoten, dat hij beloofde van zijn Fransche soldij te zullen terug betalen.

7. De jongeman in kwestie heeft uit onwetenheid gehandeld. Hij wil thans het liefst in het Nederlansche leger overgaan, hetgeen ik hem beloofd heb te zullen trachten te regelen.

8. Spoedshalve heb ik mij met hiernevensgaande nota gewend tot de Fransche Delegatie te Rome. Uwe Excellentie zal wellicht ook langs diplomatieken weg de aandacht van de Fransche autoriteiten op het ongewenschte van het optreden van de Fransche recruteeringsbureau in kwestie willen vestigen.

9. Ik zou het op hoogen prijs stellen te mogen vernemen, of in principe ex-Nederlanders afkomstig uit het Fransche vreemdelingenlegioen geworven kunnen worden voor de Nederlandsche strijdkrachten, vermits natuurlijk hun politieke betrouwbaarheid vast staat.-

De Consul-Generaal,

D.G.E. Middelburg.

Het lukt niet Maurits Buitekant uit het Legioen te krijgen en hem bij de Nederlandse strijdkrachten te plaatsen.

Met het Legioen neemt hij deel aan de opmars in Frankrijk.
Na het einde van de Oorlog zwaait hij af in Meaux.

Het Legioen onderneemt geen pogingen hem langer te houden.

 

 

 

 

Bronnen:

Maurits Buitekant, dank voor de enthousiaste deelname aan deze reconstructie.
Ook dank aan zijn Nichtje dat gereageerd heeft op mijn oproep.

Nationaal Archief in Den Haag

Oproep: Maurits Buitekant zou graag weten wat er van zijn vriend Attilo Luca geworden is?

Uw reacties graag aan:

NLLegioen@hotmail.com

 

Voetnoten

[1] Kamp Geesbrug

Op zaterdagmorgen 10 januari 1942 vertrokken ruim 1400 joodse mannen vanuit Amsterdam naar werkkampen in Drenthe. In de loop van dat jaar werden steeds meer joodse mannen opgeroepen om naar tientallen werkkampen te gaan die lagen op het dunbevolkte platteland van de provincies Overijssel, Drenthe, Friesland en Groningen. Deze werkkampen, onder meer in Diever, Elsloo, Blesdijke, Vledder, Geesbrug en Rouveen, waren oorspronkelijk bedoeld om werklozen in het kader van de werkverschaffing te huisvesten. De Duitse bezetters hadden met de werkkampen echter een ander doel. Zij wilden alle weerbare joodse mannen isoleren, zodat ze niet in opstand zouden komen. Aanvankelijk probeerden de nazi's de schijn op te houden dat de kampen niet onder hun gezag stonden, maar onder het gezag van de Heidemaatschappij en de Rijksdienst voor de Werkverruiming. Bovendien werd de Joodse Raad ingeschakeld voor de medische keuring.
Op 2 oktober 1942 werd de werkelijke bedoeling van de bezetter steeds duidelijker toen de mannen uit alle werkkampen in een keer overgebracht werden naar Westerbork. Ook werden in de steden razzia's gehouden en de joodse burgers naar Westerbork gebracht. Al snel begon de deportatie van de joden, die voor de meesten eindigden in de vernietigingskampen. Over de werkkampen en de joodse mannen in die kampen gaat 'Jodenkampen'. Aan de hand van een groot aantal brieven wordt een beeld geschetst van het leven in de kampen, en de hoop en wanhoop onder de kampbewoners en hun familieleden.

Oord, Niek van der
Jodenkampen / Niek van der Oord. - 1e dr. - Kampen : Kok, 2003. - 367 p. : ill. ; 31 cm
Uitg. in samenw. met de Stichting Joodse Werkkampen in Friesland en Drenthe. - Met lit. opg.
ISBN 90-435-0641-9 geb.

 

[2] Hotel Salus bestaat schijnbaar nog steeds: Piazza Indipendenza 13, Rome, 00185 Rome Italy