J. Claessens

N^o Matricule:
__.__.1939 - __.__.1940

J. Claessens in Suriname

Op 13 Oktober 1944 verschijnt er in het Limburgsch dagblad onder de titel: “Vrijwilligers Treden Aan” volgend bericht over sergeant Claessens vrijwilliger in de Prinses Irene Brigade.

„Die verre reizen doet, kan veel verhalen". Zo is het met sergeant Claessens, vrijwilliger in de befaamde Prinses Irene Brigade, die een ogenblik het oorlogstoneel „ergens in Nederland" heeft verlaten om een bezoek aan zijn familie, wonende aan de Willemstraat te Heerlen, te brengen.

Claessens is een echte Heerlensche jongen, die nadat hij in het voorjaar van 1939 als vrijwilliger in het Fransche Vrijwilligerslegioen had dienst genomen, vele avonturen heeft beleefd en in zijn kwaliteit van „krijgsman" veel van de wereld heeft gezien.

Als vrijwilliger van het Vreemdelingenlegioen was hij in Frankrijk, Noord-Afrika en Algiers. De discipline in het Vreemdelingenlegioen is zeer streng, doch al de slechte verhalen, die daarvan de ronde doen, zijn verouderde praatjes. In het Vreemdelingenlegioen wordt een zeer strenge selectie toegepast en van elementen, die misschien vóór den oorlog van 1914—1918 een kans kregen, was de leiding niet gediend.

Men weet, dat het Vreemdelingenlegioen in April 1940, een maand vóór de Pruisische inval in ons land, in Narvik tegen de Pruisen gevochten heeft, toen die daar waren ingevallen.

Claessens heeft de strijd daar meegemaakt en deed toen dienst als verkenner op skies.

Nadat de strijd in Noorwegen beëindigd was, werd het Vreemdelingenlegioen naar Frankrijk teruggeroepen, waar het tot de ineenstorting van Frankrijk strijd voerde tegen de Duitse invallers. Na de capitulatie van Frankrijk trok Claessens, die het intussen tot de rang van corporaal had gebracht, naar Engeland, waar hij zich 20 Augustus 1940 als vrijwilliger bij de Prinses Irene Brigade meldde.

Het werd daarna een tijd van reizen en trekken, want Claessens werd in September 1941 door de Ned. legerleiding in Engeland naar Suriname gezonden, waar men hem in de rang van sergeant belastte met de opleiding van inlandse troepen van verschillende stam. Tot zijn instructies behoorde het de nieuwelingen met de vlammenwerper te leren omgaan. Mooie reizen heeft Claessens in de West gemaakt. Hij is in Curaçao geweest, Trinidad, in Venezuela, op de Bermuda eilanden, in New Orléans en nog een drietal weken in New York.

In Maart 1944 keerde Claessens naar Engeland terug. Enige tijd na de invasie in Normandië landde de Prinses Irene Brigade in Frankrijk, op dezelfde „beach" bij Cherbourg, waar de grootte geallieerde legers den eersten strijd met de Pruisische verdedigers van de waardeloos gebleken Atlantik wal leverden. Van hieruit ging het vechtend door Noord Frankrijk en België op Nederland af, waar de Irene Brigade thans op vaderlandse bodem tezamen en in vereniging met de Amerikanen, Engelsen en Polen doende is, den wreeden Pruisischen dwingeland de genadeslag' toe te brengen.

Men zal begrijpen met hoeveel vreugde men thuis Claessens bij zijn onverwacht bezoek begroet heeft. Vele vrienden en kennissen, die van zijn oponthoud hadden gehoord, kwamen hem even opzoeken en luisterden met belangstelling naar zijn belevenissen.

13e DBLE, section d'éclaireurs skieurs onder leiding van Lieutenant GEOFFREY.
Liverpool 1940

Het onderzoek

Voorjaar 1939

Volgens bovengenoemd artikel heeft Claessens dienst genomen in het Franse Vreemdelingenlegioen in het voorjaar van 1939.
Na een basis militaire training in Algerije van enkele maanden volgde een indeling bij een actieve eenheid.
Op basis van de feiten dat Claessens meegedaan heeft aan de strijd om Narvik als verkenner op ski’s heeft Claessens gediend bij het 13e DBLE, section d'éclaireurs skieurs onder leiding van Lieutenant GEOFFREY.

22-06-1940 – 30-06-1940

Op 22 Juni 1940 komt de eenheid in Groot Brittannië aan. Na de strijd om Narvik is de eenheid nog naar Frankrijk gestuurd om uiteindelijk via Brest uit te wijken naar Groot Brittannië. Onder hen bevinden zich naast Claessens nog enkele andere Legionairs van Nederlandse herkomst.

Volgens de Nederlandse Legionair Ernst Lamberty verzoeken deze direct na aankomst tot de Nederlandse Troepen in Engeland worden toegelaten:

“Men wil nog weten, wat er met ons, legionnairs van Nederlandse origine gebeurde?

Ogenblikkelijk na aankomst in Engeland meldden wij ons allen voor het nieuwe Nederlandse leger, dat in Londen onder de naam "Prinses Irene-brigade" zou worden opgericht. Het request, dat wij via de Nederlandse consul-generaal in Londen aan onze noodregering aanboden, was uit naam van 30 Nederlanders ondertekend door Arie Vogelaar, laat men die naam controleren.

Na twee weken ontvingen wij een uiterst officiële brief terug, waarin ons in voorzichtige bewoordingen werd medegedeeld, dat er geen prijs werd gesteld op onze diensten, aangezien wij buiten voorkennis van H.M. de Koningin in vreemde krijgsdienst waren gegaan. Diezelfde dag ondertekenden wij het contract, waarin wij ons voor de tijd van een half jaar verplichtten te dienen in het Vrije Franse leger, dat inmiddels in de laatste dagen van Juni door De Gaulle, in overeenstemming met Winston Churchill, was opgericht.

Op 14 Juli 1940 presenteerde de generaal zijn legioen in een parade aan een geestdriftig Londen.

08-08-1940

Op 8 augustus 1940 worden bij Koninklijk Besluit alle Nederlanders, geboren tussen januari 1904 en januari 1921 en die woonachtig zijn in Groot-Brittannië, Noord-Ierland, Zuid-Amerika, de Verenigde Staten, Canada en Zuid-Afrika, voor zover zij reeds niet in dienst waren, verplicht zich voor militaire dienst te laten inschrijven. Zij zullen als 'gewoon dienstplichtigen' worden ingelijfd bij Land of Zeemacht voor de duur van de oorlog of zoveel langer als de regering het nodig zou achten.

Uiteindelijk geldt de dienstplicht voor alle Nederlanders in de gehele wereld

Dit besluit blijkt uiteindelijk ook van toepassing op Nederlanders die dienen of dienden in het Franse Vreemdelingenlegioen. Ondanks het feit dat ze door dienst te nemen in het Legioen dat is een vreemde krijgsmacht, zonder koninklijke toestemming hun Nederlandse Staatsburgerschap hebben verloren, ontslaat het hun niet van hun Dienstplicht.

20-08-1940

Claessens zou zich op 20 Augustus 1940 als vrijwilliger bij de Prinses Irene Brigade gemeld hebben.

Alhoewel Claessens zich op die datum wel als vrijwilliger dan wel als dienstplichtige bij het Nederlandse Leger gemeld kan hebben, kan hij zich nog niet als vrijwilliger bij de Prinses Irene Brigade gemeld hebben. Dit aangezien pas op 26 augustus 1941 word besloten dat de Brigade de naam 'PRINSES IRENE' zal krijgen.

Tot nu toe is het niet gelukt een referentie naar deze aanmelding in de archieven te vinden. Het ontbreken van een voornaam compliceert het onderzoek.

31-08-1940

Wel te vinden zijn de namen van 6 andere Nederlandse Legionnairs.

Op 31 Augustus 1940 wordt Generaal van Oorschot van de Royal Dutch Military Mission door The War Office geattendeerd op de aanwezigheid van enkele tot het Franse Vreemdelingenlegioen behoorde Nederlanders in Swanwick Camp. Generaal de Gaulle stelt op het behoud van deze Nederlanders voor het Vreemdelingenlegioen geen prijs. De Britten willen het kamp ontruimen en stellen voor deze mannen bij de Nederlandse Troepen in te lijven.

Suriname

Een zoekopdracht via Google met de trefwoorden “Claessens” en “Irene Brigade” levert resultaat op, de naam Claessens komt voor op http://www.prinsesirenebrigade.nl in een artikel over de inzet in Suriname. Dit komt overeen met het verdere verhaal over Claessens in het Limburgsch dagblad.

De hierboven afgebeelde foto zou dus een foto van Claessens moeten zijn. Verder zoeken leidt tot een oproep uit het Blad de Vaandeldrager No. 48, het blijkt dat J. Claessens uit Nijmegen de foto zelf ingestuurd heeft. Met zeer grote waarschijnlijkheid begint de voornaam van Claessens dus met een J.

Verder onderzoek gaande, heeft U meer informatie laat het mij weten via:

NLLegioen@hotmail.com

Bronnen:
Nationaal Archief
Delpher
Rende van de Kamp, Geen mannen, maar duivels! Nederlanders in het Franse vreemdelingenlegioen QV Uitgeverij september 2014